راهبردهای ارتقاء سلامت همه جانبه دانش‌آموزان و دانشجویان در دوران بحران
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، نشست گروه ارتقاء سلامت فرهنگستان علوم پزشکی با حضور نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جمعیت هلال احمر و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با محوریت «راهبردهای تأمین سلامت همه‌جانبه دانش‌آموزان و دانشجویان در حین و پس از بحران» برگزار شد.
در ابتدای جلسه، دکتر کامران باقری لنکرانی، رئیس گروه ارتقاء سلامت، با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم با مضمون «بازگردان ما را تا کارهایی که نکردیم انجام دهیم»، بر اهمیت استفاده از فرصت‌ها و ضرورت اقدام پیش‌دستانه در حوزه سلامت روانی و اجتماعی تأکید کرد. وی با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه دشمن به دنبال تداوم وضعیت «نه جنگ، نه صلح» است، بر لزوم توجه بیشتر به تاب‌آوری روانی، اجتماعی و پیشگیری در سطح عمومی به‌ویژه در میان دانش‌آموزان و دانشجویان تأکید نمود.
وی در ادامه با بیان آمار افسردگی و اضطراب در بین دانش‌آموزان و دانشجویان، نسبت به افزایش مشکلات روانی در جامعه در حال گذار هشدار داد و با ارائه تجربیات بین‌المللی، بر ضرورت توجه به مراقبت‌های اولیه روانشناختی (Primary Psychiatric First Aid) و تقویت تاب‌آوری به‌عنوان راهبردهای کلیدی تأکید کرد.
در ادامه، دکتر محمدحسین تقدیسی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی، به تشریح راهبردهای تأمین سلامت همه‌جانبه در شرایط بحران پرداخت. وی بر لزوم تمرکز بر خسارات و تلفات پنهان، به‌ویژه اثرات روانی و اجتماعی ناشی از بحران‌ها، تأکید کرد و ضرورت تدوین اقدامات مؤثر برای مقابله با اضطراب، ابهام و اختلالات روانی را خاطرنشان ساخت.
دکتر تقدیسی با اشاره به افزایش شیوع افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان در کشورهای درگیر بحران، تاب‌آوری (Resilience) را به‌عنوان توانایی سیستم‌ها، جوامع و نهادهای آموزشی در مقابله و بازیابی از شرایط دشوار، کلید اصلی مدیریت بحران‌ها دانست. وی افزود راهبردهای پیشگیری و آمادگی، مداخله و توانمندسازی در سه سطح تعریف می‌شوند که باید در سیاست‌گذاری‌های آموزشی مدنظر قرار گیرند.
وی با استناد به تجربیات جهانی از جمله در حوزه آموزش معلمان در مناطق بحرانی، بر اثربخشی برنامه‌هایی نظیر تمرین‌های بقا، جلسات آنلاین سلامت روان و کارگاه‌های پس از بحران برای کاهش علائم PTSD و افسردگی تأکید کرد.
در ادامه جلسه، نمایندگان وزارتخانه‌ها به بیان اقدامات خود پرداختند. نماینده وزارت آموزش و پرورش از تدوین چهار سناریوی مدیریتی بازگشایی مدارس از وضعیت «سفید» تا «بحران کامل» و فعال‌سازی طرح «نماد» خبر داد. همچنین اشاره شد که نظام «مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان» برای مداخلات اولیه طراحی و ابلاغ شده است.
نماینده وزارت علوم به اجرای طرح «احوالپرسی» در بیش از ۱۱۰ دانشگاه اشاره کرد و از صدور بیانیه مشترک وزرای علوم و بهداشت در خصوص مدیریت شرایط امتحانات خبر داد. از دیگر پیشنهادات مطرح‌شده در این نشست می‌توان به گنجاندن آموزش بحران و سلامت روان در برنامه‌های درسی، تدوین بسته‌های آموزشی برای دانشگاه‌ها و تشکیل «ستاد ملی آموزش و دانشگاه در بحران» اشاره کرد.
در پایان، شرکت‌کنندگان بر لزوم ارتقای سواد سلامت، توسعه مهارت‌های خودمراقبتی، هماهنگی اقدامات بین‌نهادی نظیر طرح‌های «نماد» و «دادرس»، و آموزش مبتنی بر تجربیات بین‌المللی تأکید کردند.
بر اساس جمع‌بندی نشست، مقرر شد سند سیاستی جامعی تحت عنوان «چارچوب ارتقای تاب‌آوری روانی-اجتماعی در سیستم آموزشی ایران در شرایط پسابحران» تدوین شده و فرهنگستان علوم پزشکی نسبت به ارائه آن به نهادهای اجرایی اقدام نماید.
