هشدارهای پیری جمعیت در ششصدمین جلسه گروه علوم بهداشتی و تغذیه فرهنگستان با محور «آینده‌نگاری سلامت در سالمندان»
در ششصدمین جلسه گروه علمی علوم بهداشتی و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و راهبردهای آینده‌نگاری سلامت سالمندان با حضور رؤسا و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست، بر لزوم تدوین «سند حمایت‌طلبی سالمندان» با همکاری نهادهای ملی تأکید شد.
ششصدمین جلسه گروه علمی علوم بهداشتی و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۴ با موضوع «آینده‌نگاری سلامت در سالمندان» برگزار شد.
در ابتدای نشست، دکتر اکبری ساری، رئیس مؤسسه ملی سلامت، و دکتر تاجور از اعضای هیئت علمی این مؤسسه، گزارشی از وضعیت سلامت سالمندان در کشور ارائه کردند. بر اساس آمارهای مطرح‌شده، میانگین سن ازدواج در مردان به ۲۹/۵ و در زنان به ۲۵/۵ سال رسیده، در حالی که جمعیت سالمندان بالای ۶۵ سال اکنون بیش از ۲۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. همچنین بیش از ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار سالمند در کشور به‌تنهایی زندگی می‌کنند و نیازمند مراقبت و خدمات توان‌بخشی ویژه‌اند.
اعضا هشدار دادند که با افزایش جمعیت سالمند، هزینه‌های نظام سلامت بین سه تا شش برابر افزایش می‌یابد و کمبود مراکز مراقبت از سالمندان به یکی از چالش‌های جدی کشور تبدیل شده است. ایران از نظر سرعت سالمند شدن، سومین کشور جهان است؛ شتابی که در ۱۵ سال اخیر دو برابر شده، در حالی‌که این فرایند در کشورهای اروپایی طی حدود یک قرن رخ داده است.
در ادامه، دکتر ناصحی، رئیس سازمان بیمه سلامت، با اشاره به نبود اجرای کامل برنامه‌های حمایت از سالمندان بازنشسته در برنامه هفتم توسعه گفت: «در سال ۱۴۰۳ حدود چهار میلیون سالمند از خدمات بیمه سلامت استفاده کردند اما تنها نیمی از ۱۳۶ همت بودجه مصوب پرداخت شد.» وی تأکید کرد که برای دستیابی به نتایج مؤثر، برنامه‌ها باید شاخص‌محور شوند و نظام بیمه سالمندی بازنگری گردد.
دکتر فروزانفر، نماینده سازمان تأمین اجتماعی نیز اظهار داشت: «بخشی از بیمارستان‌های خصوصی از دستورالعمل‌های مربوط به سالمندان تبعیت نمی‌کنند و هزینه‌های این بخش در ۹ ماهه نخست سال گذشته حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بوده است.» وی همچنین بر لزوم توجه ویژه به سلامت روان سالمندان تأکید کرد.
از دیگر محورهای جلسه، مرور کلان‌روندها و پیشران‌های آینده سلامت سالمندان بود که شامل تغییرات اقلیمی و همه‌گیری‌ها، فناوری‌های هوشمند، تحول مدل‌های مراقبتی (مانند مراقبت از راه دور)، تغییر پارادایم پزشکی، زنانه‌تر شدن روند سالمندی و بحران تأمین اجتماعی می‌شد.
در گزارش‌های تطبیقی ارائه‌شده، به الگوهای موفق کشورهایی همچون هلند، ژاپن، مالزی، سوئیس و کاستاریکا اشاره شد؛ از جمله ترکیب فناوری و مراقبت انسانی در ژاپن و مالزی، اقامت دانشجویان داوطلب در خانه‌های سالمندان در هلند، و ایجاد بانک زمان برای مراقبت متقابل از سالمندان در سوئیس.
همچنین بر نقش کلیدی شهرداری‌ها، ایجاد سیستم ثبت اطلاعات سالمندی، توسعه شهرهای دوستدار سالمند و تقویت سازمان‌های مبتنی بر جامعه (CBOs) تأکید شد.
نمایندگان شهرداری تهران گزارشی از برنامه‌های اجراشده در پایتخت ارائه کردند که شامل تشکیل جلسات مردمی‌سازی سالمندی، راه‌اندازی سراهای زندگی، اجرای بیش از ۲۹۰۰ برنامه با ۱۹۸ هزار مخاطب، و برگزاری گردشگری سالمندان بود.
در بخش پایانی، دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت نیز از تدوین هرم غذایی سالمندان، اجرای غربالگری سوءتغذیه و پوشش ۸ تا ۹ درصد سالمندان کشور با بسته‌های حمایتی خبر داد.
در جمع‌بندی، مقرر شد «سند حمایت‌طلبی سلامت سالمندان» با مشارکت شورای ملی سالمندان، وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر و شهرداری‌ها تدوین شود تا زمینه هماهنگی بین دستگاه‌های مسئول در سیاست‌گذاری سلامت سالمندان فراهم آید.
