تاب آوری ملی در بحران ها؛ از آموزش تخصصی تا همدلی مردمی
دکتر محمدرضا شالبافان روانپزشک و عضو گروه سلامت روان فرهنگستان علوم پزشکی در گفتگو با روابط عمومی این نهاد علمی با اشاره به آمادگی نظام سلامت کشور برای مقابله با بحران‌ها، اظهار داشت: تجربیات ارزشمند کشور در بحران‌های اخیر، زیرساخت‌های مناسبی برای واکنش سریع به حوادث و بلایا فراهم کرده است.
وی با تأکید بر اهمیت مداخلات روانی-اجتماعی در مدیریت بحران‌ها افزود: بسته آموزشی مداخلات اجتماعی در بلایا یکی از دوره‌های الزامی برای روان‌شناسانی است که در قالب شبکه بهداشتی درمانی وزارت بهداشت، به‌ویژه در مراکز جامع سلامت، ارائه خدمت می‌کنند. این آموزش‌ها شامل کارگاه‌های عملی و کاربردی برای مداخله در بحران‌های مختلف است.
دکتر شالبافان با اشاره به حوادث اخیر از جمله حادثه بندر شهید رجایی و نیز تجاوز ناجوانمردانه به کشور، خاطرنشان کرد: در همان روزهای ابتدایی بحران، دستورالعمل مداخلات روانی اجتماعی به سراسر کشور ابلاغ شد و جلسات بین‌بخشی با سازمان‌هایی مانند سازمان بهزیستی، جمعیت هلال احمر، صدا و سیما و سایر نهادهای مرتبط برگزار شد.
عضو هیئت مدیره انجمن روانپزشکی ایران با اشاره به نقش حیاتی سامانه تلفنی ۴۰۳۰ در بحران‌ها گفت: سامانه ۴۰۳۰ که در دوران کرونا راه‌اندازی شد، در بحران اخیر نیز فعال شد و بیش از ۵۰۰ روان‌شناس از سراسر کشور به آن پیوستند تا خدمات روانی اجتماعی را به خانواده‌ها، والدین، مادران شهدا و عموم مردم ارائه دهند، همچنین پیام‌های آموزشی کوتاه برای گروه‌های هدف تهیه و از طریق رسانه‌ها منتشر شد که با استقبال خوبی مواجه شد.
عضو گروه سلامت روان فرهنگستان علوم پزشکی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: در شرایطی که بسیاری از والدین و خانواده‌ها تجربه مستقیمی از جنگ نداشتند، بحران اخیر موجب بروز واکنش‌های روانی گسترده‌ای شد، اما شاهد بودیم که مردم در سراسر کشور با اتحاد، انسجام و همبستگی، تاب‌آوری بالایی از خود نشان دادند. اگر چنین همبستگی‌ای شکل نمی‌گرفت، نمی‌توانستیم پاسخ مؤثری به متجاوز بدهیم.
استادیار روانپزشکی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به شرایط روانی جامعه در روزهای آغازین بحران، تصریح کرد: اگرچه بسیاری از خانواده‌ها تجربه جنگ را نداشتند، اما انسجام اجتماعی به سرعت شکل گرفت و مردم با وجود اختلاف‌نظرها، همدل و متحد شدند و نشان دادند سرمایه اجتماعی عامل مهمی در افزایش تاب‌آوری ملی است.
دکتر شالبافان در پایان با تأکید بر نقش مردم در شکل‌گیری این مقاومت اجتماعی گفت: همدلی مردم، حمایت از نیروهای مسلح و همراهی روانی_اجتماعی آن‌ها با آسیب‌دیدگان، نقشی کلیدی در مدیریت موفق این بحران ایفا کرد.
