تحول آموزش در رشته‌های علوم بالینی براساس بند ۱۳ سیاست‌های کلی سلامت
نشست۳۱۷ گروه علمی بالینی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، با حضور جمعی از اعضای این گروه علمی به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد. در ابتدای این نشست، پس از تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید، جلسه وارد دستور اصلی شد و موضوع تحول آموزش در رشته‌های علوم بالینی، با محوریت بند ۱۳ سیاست‌های کلی سلامت مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل؛ در ابتدای جلسه، به روند تدوین و تصویب سیاست‌های کلی سلامت در مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره شد که از سال ۱۳۸۶ آغاز و در سال ۱۳۹۳ نهایی شد. اعضای جلسه تاکید داشتند که مفاد این سیاست‌ها با دقت بالا و پس از بررسی‌های متعدد نگارش شده‌اند. بند ۱۳ به‌طور مشخص بر توسعه کیفی و کمی نظام آموزش علوم پزشکی به‌صورت هدفمند، سلامت‌محور، مبتنی بر نیازهای جامعه، پاسخگو، عادلانه و با تربیت نیروی انسانی کارآمد، متعهد به اخلاق اسلامی حرفه‌ای و دارای مهارت‌های متناسب با نیاز مناطق مختلف کشور تأکید دارد.
در ادامه، اعضا ضمن بررسی وضعیت فعلی آموزش بالینی کشور که همچنان به‌صورت سنتی و درمان‌محور اداره می‌شود، به فاصله موجود میان وضع موجود و اهداف مندرج در بند ۱۳ اشاره کردند. همچنین با توجه به شرایط فرهنگی و جغرافیایی متنوع کشور، بر ضرورت طراحی برنامه‌های آموزشی متناسب با این ویژگی‌ها تأکید شد.
در بخش دیگری از جلسه، اعضا به ارتباط بند ۱۳ با سایر بندهای سیاست‌های کلی سلامت، از جمله بند ۱۴ (تحول راهبردی پژوهش علوم پزشکی با رویکرد نظام نوآوری و دستیابی به مرجعیت علمی و تبدیل ایران به قطب پزشکی منطقه) اشاره کرده و تأکید نمودند که تحقق اهداف آموزش، پژوهش و خدمات سلامت در کنار یکدیگر معنا پیدا می‌کند.
همچنین به سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری اشاره شد که در آن بر جهاد علمی برای کسب مرجعیت علمی، تولید علم، توسعه نوآوری، نظریه‌پردازی، ارتقاء جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تحول در علوم انسانی تأکید شده است. در این راستا، هدف نهایی آموزش بالینی، بهبود شرایط فیزیکی، روحی، معنوی و اجتماعی بیماران عنوان شد.
در ادامه، اعضا با بررسی ابعاد مختلف آموزش بالینی، نقش نظام ارائه خدمات سلامت، حمایت‌های ساختاری، وضعیت تجهیزات، ارتباطات بین حرفه‌ای، و نظام پاداش‌دهی را در کیفیت آموزش بالینی مؤثر دانستند. بر همین اساس، پیشنهاد شد گروه‌های مهارتی هدفمند در فرهنگستان تشکیل شوند تا نظرات کارشناسی را تجمیع کرده و به سیاست‌گذاران ارائه دهند.
اعضا همچنین بر نقش آموزش علوم پایه، آموزش ترکیبی، انفورماتیک پزشکی، استفاده از نرم‌افزارها و هوش مصنوعی، و توسعه آموزش مجازی در ارتقای آموزش بالینی تأکید کردند. اهمیت سلامت معنوی و اخلاق در آموزش پزشکی نیز به‌عنوان یکی از محورهای ضروری مورد توجه قرار گرفت.
در این جلسه تصریح شد که علی‌رغم آسیب‌شناسی‌های انجام‌شده در آموزش بالینی، هنوز راه‌حل‌های دقیق و جامعی ارائه نشده و محدودیت تجهیزات و امکانات و تحولات سریع جهانی در آموزش، لزوم نگاه آینده‌نگر و واقع‌بینانه برای طراحی راهکارهای مناسب را ایجاب می‌کند.
در پایان، بر لزوم توجه به توسعه کمی و کیفی نظام خدمات سلامت، اجرای هماهنگ سیاست‌ها، و تقویت تولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأکید شد. همچنین پیشنهاد گردید لوایح اجرایی متناسب با هر بند از سیاست‌های کلی سلامت از سوی وزارتخانه به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.
*رئوس نتایج مذاکرات جلسه:
- تأکید بر تولیت وزارت بهداشت و تقویت کارآمدی آن
- گسترش ادغام آموزش و خدمات سلامت در کلیه سطوح
- اصلاح مدیریت بیمارستان‌های آموزشی براساس نیازهای سلامت جامعه
- بازنگری در ساختار نیروی انسانی پزشکی و تعیین ظرفیت‌های دانشجویی متناسب
- سرمایه‌گذاری برای پزشکی خانواده و نظام مراقبت جامع
- استفاده از آموزش‌های الکترونیکی و هوش مصنوعی
- حرکت به سوی مدیریت غیرمتمرکز و استقلال دانشگاه‌ها
- ایجاد مدیریت راهبردی پژوهش‌های علوم پزشکی
- اصلاح جایگاه اجتماعی دانش‌آموختگان و جلوگیری از فرار مغزها
- اصلاح بودجه آموزشی و بهداشتی براساس نیازهای تخصصی
- ساماندهی بیمه‌ها برای پوشش کامل خدمات سلامت
- بهبود آموزش بالینی با تمرکز بر ارتقای نقش هیأت علمی و فراگیران
- هماهنگی و اجرای یکپارچه بندهای سیاست‌های کلی سلامت
- افزایش سهم سلامت از تولید ناخالص ملی و بودجه دولت
